Çözümlemenin yalnızca deneyimsel öğrenme döngüsünün her aşamasına değil öğrenme stillerinin her birine detaylı bir şekilde dokunuyor olduğundan emin olmak için önde gelen çözümleme modellerin bir sentezini yaptık. Bu sentezi gençlik çalışmalarında izlediğimiz adımları ve kullandığımız terimleri de referans alarak yeniden adlandırdık.
Böylelikle “DeM Çözümleme Modeli”ni geliştirdik.
DeM Çözümleme Modeli iki kısımdan oluşur.
Deneyimsel Girdi -> Hatırlama + Yansıtma = Kavramsallaştırma
Kavramsal Girdi -> İlişkilendirme + Dönüştürme = Planlama
Bu adımlar peşi sıra aynı oturumda yapılabileceği gibi, uzunluğa göre farklı oturumlar içinde farklı metotlar kullanılarak da yapılabilir.
Deneyimi Hatırlama
Ne hissettiniz? Neler yaşandı? Ne gözlemlediniz?
Deneyimi Yansıtma
Neden böyle hissettiniz? Süreç ve sonuç neden böyle oldu?
Deneyimden Yeni Kavramlara
Bu deneyim bize ne anlatıyor? Hangi sonuçları çıkarıyorsunuz?
Kavramları İlişkilendirme
Teori ve deneyiminiz arasında hangi pratik bağlantıyı görüyorsunuz?
Gerçeği Dönüştürme
Gerçek hayatınız ile ilişkisi neler? Neyi farklı yapabilirsiniz?
Kavramlardan Yeni Deneyimlere
Daha iyi olmak için gelecekte neler yapabilirsiniz?
Kolb’un da dediği gibi, öğrenme her zaman deneyimin kendisinden çıkmaz. Deneyimden nasıl öğreneceğimizi de öğrenmemiz gerekir.
Çözümlemenin amacı bir deneyimden yola çıkarak yeni öğrenme çıktılarına ulaşmaktır. Bu çerçevede tasarlanan deneyimsel öğrenme oyunları iyi bir çözümleme ile derin bir öğrenmeye dönüştürülebilirler.
Her ne kadar deneyimsel öğrenme oyunlarını döngünün içerisinde “deneyimsel girdi” olarak kullanıyor olsak da gerçek deneyimlerin de bu bölümde yer alabileceğini düşünmeliyiz. Unutmamalıyız ki oyunun amacı katılımcıya deneyim yaşatmaktır. Bu anlamda eğer çözümlenebilecek gerçek bir deneyim varsa yine bu çözümleme adımları ile deneyimsel öğrenme döngüsü işletilebilir. Örneğin katılımcıların yakın zamanda grup olarak yaşadıkları bir deneyim varsa yine çemberde bir araya gelip yaşanan deneyim çözümlenebilir.
Deneyimsel öğrenme sürecinde çözümleme yapmak için illa oyun oynamak gerekmez.
Çözümlemeye genelde duygulardan başlamakta fayda vardır. Deneyim sürecinde katılımcılar çok farklı duygu durumlarını yaşamış ve farkında olmasalar da hissettiklerini karar ve davranışlarına yansıtmışlardır. Katılımcıların biriken duygularını ifade edip rahatlamaları gerekir. Damasio, LeDoux, Zull ve diğerleri aklın ve duyguların öğrenme ve hafıza üzerindeki etkileri açısından birbirleriyle ayrılmaz şekilde ilişkili olduğuna dair ikna edici araştırma kanıtları sunmuşlardır. Bu nedenle daha sonra duygular üzerine analiz yapabilmek ve duygular ile nedenler arasında bağ kurabilmek için önce hissedilenlerin dillendirilmesi oldukça önemlidir. Oyun sırasında yaşananlar analiz edilmeden önce neler yaşandığının hatırlanmasında fayda vardır. Bu noktada oyunun en başından sonuna kadar adım adım neler yaşandığı sorulur. Deneyim ortak olmasına rağmen neler yaşandığı ile ilgili farklı yorumlar gelir ki bu, katılımcıların yaşananlara farklı pencerelerden de bakabilmelerine yardımcı olur. Deneyim sırasında katılımcılar hem iç hem de dış gözlemde bulunurlar. Bu nedenle neler yaşandığı sorulurken, katılımcının neler yaptığı ve başkalarının yaptıklarına dair gözlemleri birlikte sorulur. Bu aşamada deneyim sırasında yaşananlar adeta parçalara ayrılır ve analiz edilmeye hazır hale getirilir. Bu adımda temel soru “Ne?” sorusudur.
Çözümleme Soruları:
Öneriler:
Bu Aşamayı Derinleştirecek Yöntemler:
Bu adımın kapsıyor olduğu öğrenme stilleri
Bu aşama deneyimsel öğrenme döngüsündeki soyut kavramsallaştırma bölümünün hazırlandığı aşamadır. Bu aşamada yaşanan deneyim uygun sorularla analiz edilir. Dolayısıyla ilk aşamada hisler ve gözlemler ne kadar detaylı bir şekilde alınırsa sorgulama de o kadar kolay olur. Bu noktada önemli olan katılımcının artık deneyime karşı tamamen yabancılaşmış olması ve dışardan objektif bir gözle sorguluyor olmasıdır. Katılımcıların yaşananların neden ve sonuçlarına karşı kendi düşüncelerini ifade etmeleri beklenir. Bu adımda temel soru “Neden?” sorusudur?
Çözümleme Soruları:
Öneriler:
Bu Aşamayı Derinleştirecek Yöntemler:
Bu adımın kapsıyor olduğu öğrenme stilleri
Bu aşamada katılımcılardan; deneyimlerinden ve deneyim üzerine yapılan analizden neler öğrendiklerini, hani sonuçlara vardıkları düşünmeleri istenir. Bu nokta deneyim, gözlem ve kavramların harmanlanarak yeni bilgilere, yeni farkındalıklara ve yeni kavramlara ulaşıldığı noktadır. Katılımcıların çıkarımlarını grup ile paylaşmaları oldukça önemlidir çünkü her bireyin farklı çıkarımları olabilir ve bunlar paylaşıldıkça grup daha fazla çıkarıma sahip olmuş olur.
Çözümleme Soruları:
Öneriler:
Bu Aşamayı Derinleştirecek Yöntemler:
Bu adımın kapsıyor olduğu öğrenme stilleri
Bu bölüm, deneyimsel öğrenme döngüsü içerisinde oldukça önemli bir yer tutar. Hedef grubunuzun profiline, yaşına ve oturum sürenize göre değişmekle birlikte her durumda yaşanan deneyimin var olan konseptler ile ilişkilendirilmesi gerekmektedir.
Yalnızca duyguların yansıtılması ve sınırlı çıkarımların paylaşılması deneyimsel öğrenme döngüsünün tamamlanmasını eksik bırakabilir.
Bu kavramsal girdiler kapsamlı teoriler, kuramlar, modeller olabileceği gibi hedef grup ve konuya göre değişebilen; katılımcıların sahip oldukları kavramsal bilgiler de olabilir. Örneğin yetişkinlerle yapılan demokrasi konulu bir deneyimlemenin çözümlemesinde demokrasi kuramları ile ilgili bilgi paylaşmak kavramsallaştırmayı derinleştirecektir. Bunun yanı sıra çocuklarla yapılan hijyen konulu bir oyun etkinliğinde çocuklara sağlık ve hastalıklar konusunda bildikleri diğer bilgiler sorulabilir ve yine hijyen konusu ile ilişkilendirilebilir.
Kavramsal bilgiler illa oyun ve ardından yapılan yansıtmadan sonra paylaşılmak zorunda değildir. Daha önce katılımcıların okumalarını yaptıkları, derste işledikleri veya araştırdıkları bir konunun hatırlanması da pekala bu bölümde değerlendirilebilir. Örneğin eğitim programına gelmeden önce okunan bir kitap, oyunun çözümleme aşamasında hatırlatılarak oradaki kavramsal bilgiler oyun ve gerçek hayatla ilişkilendirilebilir.
Deneyimsel öğrenme uygulaması yapan her eğitmenin aynı zamanda kavramsal bilgi aktaracak uzmanlığa sahip olması gerektiğini söyleyemeyiz ancak deneyimsel öğrenme tabanlı bir programın içinde kavramsal bilgilerin araştırıldığı/paylaşıldığı bir bölüm mutlaka olmalıdır.
Bu bölümde oturumunun ve programın konusu ile ilgili teoriler ve konseptler ve modeller paylaşılır. Örneğin takım çalışması ile ilgili bir oyundan sonra çözümlemenin bu aşamasında “Tuckman’ın Takımların Oluşum Süreci Modeli” paylaşılabilir. Veya çatışma yönetimi ile ilgili bir oyun oynandı ise bu aşamada “Thomas-Kilmann Çatışma Çözümleme Modeli” paylaşılabilir. Bu bölüm kavramsallaştırmanın en üst düzeye ulaştığı aşamadır. Bu noktada katılımcılar oyun sırasındaki deneyimlerini ve yansıtma aşamasındaki ifadelerini paylaşıyor olduğunuz konseptler ile ilişkilendirmelidirler.
Çözümleme Soruları:
Öneriler:
Bu Aşamayı Derinleştirecek Yöntemler:
Bu adımın kapsıyor olduğu öğrenme stilleri
Deneyimsel öğrenmenin felsefesinde gelişme üreten bir deneyim, sadece çalışması yapılan bir konuyla doğrudan ilgili bir deneyimi değil, fakat öğrencinin toplam deneyimsel yaşam alanını ifade etmektedir. Buna fiziksel ve sosyal çevresi ile ilişkilerinin kalitesi de dâhildir (Kolb & Kolb 2013). Bu nedenle eğitimin konusunun yalnızca öğrenme oyunundaki deneyimle değil aynı zamanda katılımcının kendi deneyimleri ile de ilişkilendirilmesi gerekir. Katılımcılar edindikleri bilgi ve becerileri pratikte nasıl kullanacaklarını düşünme ve planlama ihtiyacında olurlar.
Çözümleme Soruları:
Öneriler:
Bu Aşamayı Derinleştirecek Yöntemler:
Bu adımın kapsıyor olduğu öğrenme stilleri
Deneyimsel öğrenme döngüsünün tekrar yeni bir deneyimle daha gelişmiş bir şekilde devam edebilmesi için katılımcılarınızın öğrendikleri/farkına vardıkları konularda kendilerini nasıl geliştirecekleri ile ilgili planlama yapmalarına yardımcı olmalısınız.
Bu plan yapma sürecini kolaylaştırmak için aşağıdaki şablonunu kullanabilirsiniz.
Öğrenme Hedef Planı
Başlatan |
Deneyimleyen |
İmgeleyen |
|
Şimdi hangi adımı atmalıyım? Nasıl başlayabilirim? Fırsatlar nerededir? Buna bir şans tanıyabilir miyim?
|
Bu sorunu şu anda mı yaşıyorum? Sezgilerim bana ne söylüyor? Diğerleri bunun hakkında ne hissediyor? Şu anda dikkatim nerede?
|
Olasılıklar nelerdir? Vizyonum nedir? Bu durum hakkında nasıl hissediyorum? Başkaları ne düşünüyor? Ne olacağını hayal etmeliyim? |
Yapan |
Dengeleyen |
Yansıtan |
| Bu planı nasıl uygulayabilirim?
Ne kadar zamanım var? Hangi kaynaklara ihtiyacım var? Sonraki adımlar nelerdir? Kim bu konuda yol almama yardımcı olabilir? |
Kör bir nokta var mı?
Bütün olasılıkları düşündüm mü ve tüm seçenekleri tarttım mı? Yaklaşımımı değiştirmem gerekiyor mu?
|
Buna bakmanın başka bir yolu nedir? Varsayımlarım nelerdir? En anlamlı bilgiler hangileridir? Başka neleri düşünmem lazım?
|
Karar Veren |
Düşünen |
Analiz Eden |
| Hedefim nedir?
Maliyet / fayda analizi nedir? Bu sorunu nasıl çözebilirim? Kararım nedir? Ne işe yarıyor, ne yaramıyor? Asıl önemli olan nedir? |
Objektif davranıyor muyum?
Rakamlar bana ne anlatıyor? Doğru muyum? Ve düşünceli miyim? Duygularımı bir kenara koydum mu? Bu mantıklı bir yaklaşım mı?
|
Ne olacağına dair bir senaryo oluşturabilir miyim?
Hangi stratejilere ihtiyacım var? Planım nedir? Kavramsal olarak mantıklı düşünüyor muyum?
|
Bu adımın kapsıyor olduğu öğrenme stilleri
